Melioracje to proces ulepszania gruntów, który służy poprawie jakości gruntów pod uprawy rolne. W województwie podkarpackim melioracje wykorzystywane są do rekultywacji terenów wcześniej zalesionych, głównie w celu powiększenia i uprawy roli.

Ogólnie rzecz biorąc, procesy ulepszania polegają na budowie zapór lub pogłębianiu rzek. Tamy służą do zwiększania przepływu wody w celu tworzenia nowych terenów, a pogłębianie służy do zbierania nadmiaru wody spływającej z terenów rolniczych i tworzenia polderów.

Obecnie w województwie podkarpackim realizowanych jest sześć projektów melioracyjnych. Wszystkie z nich zlokalizowane są we wschodniej części województwa, gdzie gęstość zaludnienia jest największa. Największym z nich jest projekt Świbno-Osiedle, w ramach którego zrekultywowanych ma zostać 7 842 ha gruntów.

Melioracje w województwie podkarpackim - problemy

Pomimo korzyści płynących z rekultywacji gruntów, proces ten obarczony jest wieloma problemami. Należą do nich:

• Brak jasnych ram prawnych i przejrzystych zasad rekultywacji gruntów: Obecny proces rekultywacji gruntów jest nie tylko niejasny, ale i zagmatwany. Wynika to w dużej mierze z dużej liczby agencji państwowych zaangażowanych w ten proces, jak również z dużej liczby przepisów, które mają do nich zastosowanie. W rezultacie powstał wysoce zbiurokratyzowany system, w którym trudno się poruszać i który trudno zrozumieć.
• Wysoki koszt rekultywacji gruntów: Koszt rekultywacji gruntów jest jednym z głównych powodów, dla których nie jest ona szerzej stosowana. Jest to niefortunne, ponieważ rekultywacja może być skutecznym sposobem rozwiązywania problemów związanych z rozwojem miast i degradacją środowiska. Można ją także wykorzystać do realizacji celów rozwoju obszarów wiejskich.
• Potrzeba oceny oddziaływania na środowisko w przypadku niektórych rodzajów rekultywacji gruntów: Oceny oddziaływania na środowisko są wymagane w przypadku niektórych typów projektów, np. na obszarach przybrzeżnych i wzdłuż rzek. Wymóg ten jest problematyczny z kilku powodów: Po pierwsze, wydłuża proces rekultywacji o znaczną ilość czasu i kosztów. Po drugie, powoduje, że powstaje mniej terenów zrekultywowanych.

Melioracje w województwie podkarpackim - zasoby

Za rekultywację gruntów w Polsce odpowiedzialne jest Ministerstwo Środowiska. Obecnie pracuje ono nad nowym zestawem przepisów, które będą regulować proces rekultywacji w kraju przez najbliższe lata.

Pierwszy zestaw przepisów został wydany w 2010 roku i koncentrował się na ograniczeniu ilości gruntów, które mogą być rekultywowane. Była to odpowiedź na szereg problemów, które pojawiły się w województwie podkarpackim, w tym gwałtowny rozwój Białej Podlaskiej i problemy w Złotym Stoku.

Nowy zestaw przepisów wejdzie w życie w 2019 r. i rozwiąże większość problemów, które pojawiły się w związku z obecnym systemem. Jednak, jak w przypadku większości reform prawnych i regulacyjnych, nadal pozostaje wiele do zrobienia.